Konstrukcje ścian w budownictwie regionalnym
- Szczegóły
- Opublikowano: czwartek, 10, maj 2012 12:10
- Bartłomiej Wojtyła, Magdalena Molenda
Podstawowymi konstrukcjami ścian drewnianych, stosowanymi od dawna w polskim budownictwie regionalnym były konstrukcje: wieńcowa, sumikowo - łątkowa i szkieletowa. Często stosowano także konstrukcję przysłupową. Zastosowanie poszczególnych rodzajów konstrukcji zależało od funkcji obiektu oraz od jego warunków miejscowych. Podstawową rolę przy wznoszeniu ścian odgrywało drewno, ponieważ było ono łatwo dostępne. W miejscach gdzie było go dużo wykonywano z niego ściany masywne, tam, gdzie tereny były ubogie w ten materiał, wznoszono tylko konstrukcje szkieletowe. Na prawie całym obszarze Polski dominował prymat wieńcowej konstrukcji ścian (rys. 1).
Rys. 1 Ściana wieńcowa
Fot.1 Ściana wieńcowa, naroże
Ściany wieńcowe różniły się między sobą:
-
przekrojem belek (rys. 2),
-
połączeniem belek w narożach budynku (rys. 3),
-
sposobem uszczelnienia.
Rys. 2 Przekroje ścian wieńcowych: a) z okrąglaków, b) z połowizn, c) z belek pełnych z oblinami, d) z belek obrobionych do kantu, e) z okrąglaków z półkolistym wyżłobieniem, f) z belek z ukośnym ścięciem w licu, g) z belek z bruzdą trójkątną, h, i) z belek łączonych na wpust i pióro
Ściana z okrąglaków i połowizn (plennic) jest typem dominującym na terenie Karpat i na Podkarpaciu. Na Śląsku spotyka się belki z oblinami. Belki czterokantowe stosowano w budynkach reprezentacyjnych. Żmudnej obróbki ręcznej wymagała ściana z belek z półkolistym wyżłobieniem, jednak dobrze zabezpieczała przed przewiewaniem przez złącza belek.
W narożach belki wiązano ze sobą różnymi sposobami. (rys. 3) Najłatwiejsze do wykonania było połączenie na obłap oraz na nakładkę prostą. Połączenia w jaskółczy ogon i na zamek, który zapobiegał rozsunięciu się węgła, były skomplikowane i stosunkowo trudne do wykonania.
Rys. 4 Ostatki tworzące rysie
Fot. 2 Dom w konstrukcji wieńcowej
W przypadku konstrukcji sumikowo - łątkowej można wykonywać ściany długości przekraczającej długość pojedynczych belek. Podstawowym elementem tej konstrukcji był słup, dlatego sposób budowania nosi nazwę systemu słupowego. Poziome belki zwane sumikami wpuszcza się w łątki, czyli w pionowe bruzdy w słupach. Budynki wykonywano na prostokątnym planie. Konstrukcja ta w pierwotnej formie występuje na niewielu obszarach Polski.
