Warsztaty przemysłu ludowego
- Szczegóły
- Opublikowano: wtorek, 28, sierpień 2012 09:33
- Dominik Szydzisz, Magdalena Molenda, Janusz Cichała
Młyny wodne.
Pierwsza wzmianka o pojawianiu się na Śląsku młynów wodnych pochodzi z XII w. Rozkwit młynów nastąpił na przełomie XIV-XV w. i był wynikiem rozwoju gospodarki folwarcznej i czynszowej. Na terenie Polski występowały dwa typy młynów wodnych:
Pierwsza wzmianka o pojawianiu się na Śląsku młynów wodnych pochodzi z XII w. Rozkwit młynów nastąpił na przełomie XIV-XV w. i był wynikiem rozwoju gospodarki folwarcznej i czynszowej. Na terenie Polski występowały dwa typy młynów wodnych:
1. Młyn z kołami nasiębiernymi, skrzynkowymi stosowany przy małych ciekach wodnych. (rys. 1) Konieczne było utworzenie zbiornika ze wszystkimi potrzebnymi urządzeniami. Woda spadając z góry obciążała część korytek. W ten sposób koło nabierało prędkości potrzebnej do pracy młyna.
2. Młyn z kołami podsiębiernymi wznoszono jako budowle nawodne na palach, połączone z brzegiem pomostem. Tego typu młyny stosowano na rzekach i strumieniach zasobniejszych w wodę, nie wymagających spiętrzania. Koła były wyposażone w łopatki, które popychał prąd wodny.
2. Młyn z kołami podsiębiernymi wznoszono jako budowle nawodne na palach, połączone z brzegiem pomostem. Tego typu młyny stosowano na rzekach i strumieniach zasobniejszych w wodę, nie wymagających spiętrzania. Koła były wyposażone w łopatki, które popychał prąd wodny.
Obecnie następuje zanik młynów spowodowany uprzemysłowieniem produkcji mąki na terenach polski. Stało się to pod koniec XX w.
Rys. 1 Młyn wodny
Budownictwo sakralne.
- Szczegóły
- Opublikowano: poniedziałek, 27, sierpień 2012 08:56
- Kinga Talik, Aleksandra Jędrichowska, Magdalena Molenda
Najcenniejsze zabytki budownictwa drewnianego to oczywiście budowle sakralne. Zabytki te tworzyli mistrzowie cechowi, jednak szczególną rolę odgrywali tutaj cieśle chłopscy - to dlatego obiekty te zachowały ludowy charakter. Na terenie Polski znajduje się najwięcej budowli sakralnych wyznania rzymskokatolickiego. Najstarszy z nich to kościółek wzniesiony w Zborówku (woj. świętokrzyskie) w 1459r. Niestety nie wiele świątyń dotrwało naszych czasów w takiej postaci jak pierwotnie. Ze względu na powiększanie się liczby ludności w miasteczkach czy wioskach obiekty kultu religijnego były ciągle rozbudowywane, zmieniano też ich wystrój. Kościoły budowane były czasem w centrum wsi, ale równie często na jej obrzeżach - lokalizując obok cmentarz. Czasem o wzniesieniu świątyni decydowało jakieś cudowne wydarzenie czy kultowa tradycja związana z danym miejscem.
Rzuty poziome najstarszych, zachowanych do dziś, kościołów są proste i mają niewielkie wymiary. Składają się z kwadratowej nawy i prezbiterium, zakończonego trzema ścianami na kształt ośmioboku. W późniejszym okresie kościołki wzbogacano o wieże - pełniące funkcję dzwonnicy i soboty oraz kaplice. (Rys. 1 i 2) Zrąb ściany głównej i prezbiterium jest wieńcowy. W celu zwiększenia trwałości ścian pokrywano je deskowaniem pionowym na listwy lub poziomym na zakładkę. Ściany wieńcowe pokrywano też gontem. Dachy kościołów były strome, dwupołaciowe, przekształcane nad prezbiterium w dachy wielopołaciowe. Niekiedy część prezbiterialna i nawa główna przekryte były wspólnym dachem, a jeśli dach był dostosowany do szerokości nawy to wokół prezbiterium formował się szeroki okap. Dachy były pokrywane gontem.
Rys. 1 Kościół w Lachowicach (woj. małopolskie)
Dachy.
- Szczegóły
- Opublikowano: poniedziałek, 30, lipiec 2012 08:26
- Jakub Janik, Szczepan Kamiński, Magdalena Molenda
W budownictwie ludowym stosowano rozmaite konstrukcje dachów, takie jak: ślegowy, sochowy, półsochowy oraz krokwiowy.
Dach ślegowy (rys. 1) to rozwiązanie w którym występowały wyłącznie poziome elementy konstrukcyjne, układane systemem wieńcowym. Jest to prosta konstrukcja przy której nie trzeba było stosować narzędzi precyzyjnych, takich jak np. dłuta czy świdry. Siekiera wystarczała do wzniesienia dachu.
Rys. 1 Dach ślegowy
Drewno - materiał i technologie.
- Szczegóły
- Opublikowano: środa, 25, lipiec 2012 08:08
- Grzegorz Malec, Magdalena Molenda
Moda na bycie „eko” zaistniała także w budownictwie. Potencjalni inwestorzy zaczynają dostrzegać i doceniać walory drewna, co z kolei przekłada się na wzmożoną popularności tego naturalnego budulca. Estetyka oraz stosunkowo niskie koszty materiału (a raczej jego obróbki) spowodowały znaczący wzrost udziałów budownictwa drewnianego w całym rynku budownictwa jednorodzinnego.
W architekturze ludowej wyłącznie używano materiałów budowlanych pochodzenia naturalnego. Ściany były budowane z kamienia i gliny, a dachy były pokrywane słomą lub trzciną. W późniejszym czasie zaczęto stosować w budownictwie wyroby ceramiczne. Jednak materiałem najbardziej powszechnym było drewno. Ponieważ drewno jest łatwe w obróbce, ma dużą wytrzymałość na ściskanie i zginanie, to świetnie nadaje się na elementy pionowe (takie jak ściany i słupy), jak również na poziome i ułożone ukośnie, (czyli stropy, konstrukcje dachowe i pokrycia). Ma ono również właściwości ciepłochronne, które zapewniają optymalne warunki zdrowotne.
Drewno jest uznawane za najstarszy materiał budowlany. Budulec ten ceniony jest nie tylko za swą wytrzymałość czy lekkość, ale także za parametry dotyczące izolacyjności termicznej, które łączą się z niespotykaną u innych materiałów predyspozycją do oddychania. Jest materiałem, który "oddycha", dzięki otwartej strukturze porów. Nie bez znaczenia pozostaje fakt, że drewno optymalnie akumuluje ciepło. Drewno to także najzdrowszy ze wszystkich współcześnie znanych materiałów budowlanych - jest całkowicie naturalny i ekologiczny. W drewnie w naturalny sposób wyrównują się różnice wilgotności. Drewno nie zatrzymuje w swojej strukturze nadmiaru wody i zapewnia suche, zdrowe schronienie. Właściwie zawsze pozostaje suche, bez względu na różnice temperatur czy intensywność ogrzewania. Nawet obecnie, przy błyskawicznym rozwoju technologii w budownictwie, drewno jest jedynym materiałem budowlanym, który jednocześnie łączy w sobie właściwości izolatora i materiału konstrukcyjnego zdolnego jednocześnie do "oddychania". Drewno to wręcz doskonały materiał do budowy domu. Domy z drewna cieszą się dobrą renomą ze względu na swój klimat, a także estetykę.
Budownictwo drewniane w Polsce
- Szczegóły
- Opublikowano: środa, 25, lipiec 2012 07:26
- Ewelina Janoszek, Magdalena Molenda
W Polsce budownictwo drewniane było znane od wieków. Niezależnie od rejonu, w każdej wsi, a nawet w miastach możemy spotkać obiekty charakterystyczne dla tego rodzaju budownictwa. W przeszłości popularność drewnianych konstrukcji wiązała się głównie z obfitością lasów, które dostarczały cennego surowca na budowę. Później tendencja utrzymywała się w wyniku spowodowanego licznymi wojnami powolnego procesu industrializacji, utratą niepodległości w wieku XVIII, a także sprzyjającej jej rozwojowi polityce państw zaborczych w XIX w. W efekcie budynki drewniane zostały wyparte przez murowane dopiero w latach 60-tych XX wieku, jednakże moda na nie powróciła stosunkowo szybko, wraz z powrotem emigrantów, którzy zainspirowani budownictwem państw skandynawskich, USA i Kanady, powrócili do ekologicznego, pięknego i przytulnego budownictwa drewnianego. Na jego rosnącą popularność miały wpływ dokonujące się w szybkim tempie przemiany gospodarcze, w wyniku których nastąpił rozwój handlu, nowych technologii, a także zaczęto używać nowych materiałów budowlanych.
Rys. 1 Budynek mieszkalny w Beskidzie Żywieckim (rys. Wojciech Kądziołka)
Więcej artykułów…
Dodatkowe informacje
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w 85% w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007-2013 oraz z budżetu państwa w 10% za pośrednictwem Euroregionu Beskidy i w 5% - Powiat Żywiecki.